Những điểm nổi bật của Luật Xử lý vi phạm hành chính sửa đổi năm 2025

Chủ nhật - 07/09/2025 20:27 28 0

Từ ngày 01/7/2025, Luật số 88/2025/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính chính năm 2012 (sửa đổi năm 2020) chính thức có hiệu lực (sau đây gọi tắt là Luật XLVPHC sửa đổi năm 2025), đánh dấu bước điều chỉnh quan trọng trong công tác quản lý nhà nước đối với các hành vi vi phạm. Với nhiều quy định mới mang tính thực tiễn cao, Luật XLVPHC sửa đổi năm 2025 không chỉ tăng mức xử phạt, kéo dài thời hiệu mà còn lần đầu tiên cho phép xử lý vi phạm hành chính qua môi trường điện tử, bước tiến quan trọng trong lộ trình chuyển đổi số quốc gia. Những thay đổi lần này được đánh giá là mạnh mẽ, toàn diện nhằm khắc phục những bất cập trong thi hành pháp luật suốt thời gian qua, đồng thời tạo hành lang pháp lý chặt chẽ, phù hợp với yêu cầu quản lý trong tình hình mới.

Luật XLVPHC sửa đổi năm 2025 sửa đổi, bổ sung nội dung của 68/143 điều (sửa đổi, bổ sung 24/143 điều, sửa kỹ thuật 28/143 điều, bãi bỏ 16 điều của Luật XLVPHC) và bổ sung 2 điều mới (Điều 18a và Điều 37a) với một số nội dung lớn cơ bản sau đây:
Tăng thời hiệu và mức xử phạt vi phạm hành chính
Một trong những thay đổi quan trọng của Luật XLVPHC sửa đổi năm 2025 là nâng thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính đối với một số lĩnh vực phức tạp từ 1 năm lên 2 năm. Các lĩnh vực được áp dụng bao gồm: kế toán, thuế, môi trường, đất đai, xây dựng, chứng khoán, sở hữu trí tuệ, năng lượng nguyên tử…
Đáng chú ý, thời hiệu xử phạt có thể kéo dài thêm 1 năm nếu cá nhân, tổ chức vi phạm được chuyển từ cơ quan tiến hành tố tụng sang cơ quan xử lý vi phạm hành chính. Quy định này giúp đảm bảo tính liên thông và không bỏ lọt vi phạm trong quá trình xử lý.
Bên cạnh đó, mức xử phạt tiền tối đa đối với cá nhân và tổ chức cũng được nâng lên tương ứng là 500 triệu đồng và 1 tỷ đồng, áp dụng cho những lĩnh vực có tính chất nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến xã hội như bảo vệ môi trường, đất đai, xây dựng và kinh doanh bất động sản.
Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong xử phạt vi phạm hành chính
Một điểm mới mang tính đột phá là nội dung bổ sung Điều 18a, cho phép xử phạt vi phạm hành chính qua phương thức điện tử. Theo đó, các quyết định xử phạt có thể được gửi qua email, ứng dụng điện tử hoặc Cổng Dịch vụ công quốc gia, thay thế cho hình thức giao nhận trực tiếp truyền thống.
Việc này không chỉ giúp giảm thời gian, chi phí trong công tác xử lý vi phạm hành chính mà còn phù hợp với xu thế chuyển đổi số trong công tác quản lý nhà nước, góp phần xây dựng chính quyền số và phục vụ người dân, doanh nghiệp hiệu quả hơn.
Tăng thẩm quyền cho cấp xã, nâng cao hiệu quả xử lý tại cơ sở
Luật XLVPHC sửa đổi năm 2025 mở rộng thẩm quyền xử phạt cho Chủ tịch UBND cấp xã, cho phép áp dụng nhiều hình thức xử phạt như: phạt tiền, tịch thu tang vật, đình chỉ hoạt động, buộc khắc phục hậu quả… Đây là điểm thay đổi thiết thực, tọa điều kiện cho cấp cơ sở chủ động trong xử lý các hành vi vi phạm nhỏ, lẻ phát sinh ngay tại địa phương.
Quy định điều khoản chuyển tiếp cho phép Trưởng Công an cấp xã (mới) có thẩm quyền xử phạt theo thẩm quyền của Trưởng Công an cấp huyện; Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã (mới) có thẩm quyền xử phạt theo thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện kể từ khi Luật được thông qua, trong thời gian chờ sửa đổi, bổ sung các chức danh có liên quan tại các nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong các lĩnh vực quản lý nhà nước hoặc nghị định của Chính phủ quy định chi tiết Luật Xử lý vi phạm hành chính về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính có hiệu lực thi hành.
Đồng thời mức xử phạt không lập biên bản cũng được điều chỉnh tăng gấp đôi lên 500.000 đồng đối với cá nhân và 1.000.000 đồng đối với tổ chức giúp phù hợp hơn với thực tế và tăng mức răn đe.
Siết chặt quy trình tạm giữ và xử lý tang vật vi phạm
Luật XLVPHC sửa đổi năm 2025 quy định rõ ràng hơn về trình tự tạm giữ tang vật, phương tiện vi phạm. Theo đó, thời gian tạm giữ không quá 05 ngày làm việc kể từ ngày ra quyết định tạm giữ và nếu cần định giá tang vật, cơ quan có thẩm quyền phải chịu trách nhiệm thành lập Hội đồng định giá. Toàn bộ chi phí tạm giữ, định giá và thiệt hại do việc tạm giữ gây ra do cơ quan của người có thẩm quyền ra quyết định tạm giữ chi trả, tránh để người dân phải chịu thiệt hại về vật chất.
Quy định chặt chẽ hơn với vi phạm có dấu hiệu hình sự
Luật XLVPHC sửa đổi năm 2025 cũng quy định cụ thể hơn về việc chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra nếu trong quá trình xử lý vi phạm hành chính phát hiện hành vi có dấu hiệu tội phạm, thì người có thẩm quyền đang giải quyết vụ việc phải chuyển hồ sơ liên quan đến hành vi có dấu hiệu tội phạm cho cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng hình sự trong thời hạn 05 ngày làm việc. Trong trường hợp cơ quan điều tra không khởi tố nếu hành vi có dấu hiệu vi phạm hành chính thì người có thẩm quyền của cơ quan đang thụ lý vụ án phải xử phạt vi phạm hành chính theo thẩm quyền. Nếu trường hợp không có thẩm quyền xử phạt, thì phải chuyển hồ sơ cho người có thẩm quyền xử xử phạt trong thời hạn 05 ngày làm việc. Quy định này giúp tránh tình trạng kéo dài, chồng chéo trong quá trình xử lý.
Thay đổi cách xác định thẩm quyền theo cơ cấu tổ chức mới
Để tiếp tục thực hiện chủ trương phân cấp, phân quyền, gắn liền với việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực quản trị quốc gia, tại Điều 37a, Luật giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ quy định cụ thể chức danh có thẩm quyền xử phạt; thẩm quyền phạt tiền, áp dụng các hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả của từng chức danh trên cơ sở nhóm chức danh, lực lượng được quy định tại Luật XLVPHC, cũng như cập nhật chức danh mới trong bối cảnh cải cách bộ máy nhà nước như: Giám đốc Sở thuộc UBND tỉnh, thủ trưởng các cơ quan chuyên môn… Điều này giúp phù hợp hơn với bộ máy hành chính đang được cải cách và đảm bảo tính linh hoạt trong tổ chức thực thi nhiệm vụ.
Các quy định nêu trên cũng thể hiện rõ chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước, đặc biệt là trong xử lý vi phạm hành chính, từ đó trao quyền và gắn với trách nhiệm cho chính quyền, lực lượng chức năng ở cấp cơ sở thường xuyên phát hiện, tiếp xúc, xử lý các hành vi vi phạm phát sinh trên địa bàn.
Luật Xử lý vi phạm hành chính sửa đổi năm 2025 đã đánh dấu bước tiến rõ rệt trong việc nâng cao hiệu quả xử lý vi pham hành chính. Những điểm mới như kéo dài thời hiệu xử phạt, tăng mức xử phạt tối đa, xử lý vi phạm hành chính qua môi trường số, mở rộng thẩm quyền cơ sở và quy định rõ ràng về tang vật, chuyển hồ sơ tội phạm … đều nhằm tăng tính công bằng, minh bạch và phù hợp với thực tiễn, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, giúp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp.

Tác giả bài viết: Nguyễn Thùy Dương - Phòng PB&TDTHPL